Resultaten onderzoek naar effecten van voeding op het gedrag van honden

Afgelopen jaar is de voorstudie naar het effect van type voer (vers vlees vs. droge brokken) op het gedrag van honden afgerond. Met uw deelname heeft u een belangrijke bijdrage geleverd aan deze studie en graag willen wij u informeren over de resultaten van deze studie.

Doel
Deze studie had als doel 1. om ervaring op te doen met gedragsmetingen die de eigenaar zelf kan uitvoeren en 2. om een eerste indruk te krijgen van het effect van type voer op gedrag van honden.

Opzet
In twee opeenvolgende voerperiodes van elk 4 weken hebben eigenaren of vers vlees of droge brokken gevoerd. Aan het eind van elke voerperiode zijn vragenlijsten over het gedrag van de deelnemende honden ingevuld en zijn vier korte gedragstestjes gedaan. Verder hebben 26 honden tijdens elke voerperiode 3 dagen een activiteitsmeter gedragen.

Resultaten
Er zijn 64 honden gestart waarvan enkele honden om uiteenlopende redenen niet de volledige studie hebben doorlopen. Van 61 honden zijn bruikbare gegevens beschikbaar; 55 honden namen deel aan beide voerperiodes en 6 honden namen alleen deel aan de eerste periode. Een beknopt overzicht van de studiepopulatie is te zien in onderstaande tabel (rasgroepen volgens Fédération Cynologique Internationale).

Tabel 2. Overzicht van het aantal honden per rasgroep
Rasgroep Aantal honden
Herdershonden en veedrijvers 26
Pinschers en schnauzers, molossers, berg-en sennenhonden 2
Terriërs 2
Dashonden 0
Keeshonden en oertypen 1
Opende honden en zweethonden 1
Staande honden 3
Retrievers en waterhonden 8
Gezelschapshonden 3
Windhonden 1
Overigen rassen/kruisingen 14

Activiteit
De inzet van de activiteitsmeter bij deze voorstudie is naar tevredenheid gegaan, maar de effecten van voertype op de activiteit waren beperkt. Honden die brokken gevoerd kregen waren actiever dan de honden die vlees gevoerd kregen (Figuur 1). Het is niet uit te sluiten dat het verschil (deels) is veroorzaakt door een verschil in duur van uitlaten. Figuur 1 toont verder dat de honden die vlees kregen in de avond iets actiever waren dan de honden die brokken kregen. De resultaten leren hoe belangrijk het is om op meetdagen dagelijkse activiteiten als uitlaten te standaardiseren.

Figuur 1. Activiteit van honden gevoerd met brokken of vlees gedurende 24 uur.

Gedragstesten
In totaal zijn er 44 scoreformulieren van de brokkenperiode en 43 scoreformulieren van de vleesperiode terug gestuurd. De gedragstesten bleken soms lastig uit te voeren, en niet alle scoreformulieren waren bruikbaar voor analyse. Het algemene beeld is dat de voertype geen effect had op de resultaten van de testen. De uitslagen hebben laten zien welke testen wel en niet werken in de praktijk and onderstrepen het belang van eenvoudig uitvoerbare testprotocollen.

Enquête
Tijdens het onderzoek, hebben 41 deelnemers de enquête tijdens de eerste periode ingevuld, waarvan 37 deelnemers ook tijdens de tweede periode. Eigenaren rapporteerden geen gedragsverandering bij hun hond ten gevolge van het type voer. Het vlees werd volgens de eigenaar wel sneller gegeten dan de brokken.

Conclusie
Tijdens deze voorstudie is cruciale ervaring opgedaan met door eigenaren uitgevoerde gedragsmetingen. Voor toekomstig onderzoek is de activiteitsmeter een goed instrument om gedrag van de hond te volgen, mits dagelijks activiteiten als uitgaan worden gestandaardiseerd. Het aantal gedragstestjes zal teruggebracht moeten worden en dienen makkelijk uitvoerbaar te zijn. De enquête is bruikbaar om de sterkere effecten op gedrag te registreren. Wat betreft mogelijke effecten van type voer op het gedrag van honden zijn nog veel vragen onbeantwoord en de onderzoekslijn wordt doorgezet.

Dankwoord
Wij willen graag alle deelnemers bedanken voor hun deelname aan dit onderzoek! Zonder enthousiaste en betrokken deelnemers zijn dergelijke studies niet mogelijk.

Media aandacht voor onderzoek naar voeding en gedrag honden

Op deze pagina worden publicaties en noemenswaardigheden rond het onderzoek vermeld. Beluister bijvoorbeeld het interview op Radio Gelderland (20-03-2008).

Wageningen Universiteit onderzoekt effecten van voeding op het gedrag van honden:  welk effect heeft een meer natuurlijk dieet op uw hond…

Voeding wordt zelden gezien al een factor die invloed heeft op het gedrag van de hond. Ook in de wetenschappelijke literatuur zijn er weinig studies gepubliceerd waarin deze relatie bij honden is onderzocht (Bosch et al., 2007). Uit experimenten met andere diersoorten is gebleken dat er wel degelijk een relatie bestaat tussen gedrag en voeding.

 Zo is er gevonden dat een verhoogde opname van het aminozuur tryptofaan o.a. agressiviteit (Chamberlain et al 1987), obsessief-compulsief gedrag (Weld et al 1998) en stressgevoeligheid (Koopmans et al 2005) kan verminderen. Bij landbouwhuisdieren lijkt een meer natuurlijke voeding een positief effect te hebben op welzijn. Bepaalde probleemgedragingen zoals stereotypieën verdwenen of werden minder door een aangepaste voersamenstelling of meer optimale manier van verstrekking (Goodwin et al. 2005; Thorne et al. 2005). Mogelijk geldt hetzelfde voor honden. De voorouders van onze huishonden, de wolven eten rauw vlees, organen, vet en botten, aangevult met vegetatie als grassen en bessen.

Dit onderzoek richt zich op eventuele verschillen in gedrag van honden na 4 weken voeren van een droog voer en na 4 weken voeren van een vers vlees voer. Beide voeders zijn in de winkel verkrijgbaar, zijn compleet en voorzien van  alle noodzakelijke nutriënten. Ter illustratie, vers vlees voeding zijn merken als Energique, AHV, Carnibest, Smuldier, Prins TotalCare, Runner, Farm Food Fresh of Rodi.

De eigenaar zal in dit onderzoek een belangrijke rol spelen, aangezien er van hem/haar gevraagd zal worden om eenvoudige gedragstestjes uit te voeren en hierover te rapporteren via het invullen van een internet enquête. Dit zullen testjes zijn zoals die in het BBC in het programma “Test Your Pet”. Het zijn testjes die zich richten op informatieverwerking en impulsiviteit (zoals CANTAB of de Wilconsen Card sorting test) met aanpassingen voor honden (Hughes et al., 2005).

Een voorbeeld testje bestaat uit 2 gekleurde bekers waarvan eentje met een beloning eronder. Hoe lang duurt het voor de hond consistent de juiste beker leert kiezen, en hoe lang duurt het voor de hond z’n keuze wisselt als opeens de andere beker de beloning bevat. Testjes worden volgens duidelijk beschreven richtlijnen uitgevoerd en eventueel benodigde materialen worden aangeleverd.

Bij een aantal deelnemende honden wordt de algemene activiteit geregistreerd en hiervoor zullen de honden een kleine versnellingsmeter aan hun halsband gehangen krijgen. De sensor meet automatisch de activiteit en slaat de metingen op.

Referenties
Bosch G., B. Beerda, W.H. Hendriks, A.F.B. Van der Poel, M.W.A. Verstegen, 2007. Impact of nutrition on canine behaviour: current status and possible mechanisms. Nutrition Research Reviews, 20, 180-194.

Chamberlain B, Ervin FR, Pihl RO & Young SN (1987) The effect of raising or lowering tryptophan levels on aggression in vervet monkeys. Pharmacol Biochem Behav 28, 503-510.

Hughes, C., Jaffee, S. R., Happe´ , F., Taylor, A., Caspi, A. & Moffitt, T. E. 2005. Origins of
individual differences in theory of mind: from nature to nurture? Child Development, 76, 356-370.

Koopmans SJ, Ruis M, Dekker R, van Diepen H, Korte M & Mroz Z (2005) Surplus dietary tryptophan reduces plasma cortisol and noradrenaline concentrations and enhances recovery after social stress in pigs. Physiology & Behavior 85, 469-478.

Gesch CB, Hammond SM, Hampson SE, Eves A & Crowder MJ (2002) Influence of supplementary vitamins, minerals and essential fatty acids on the antisocial behaviour of young adult prisoners. Randomised, placebocontrolled trial. Br J Psychiatry 181, 22-28.

Goodwin, D., Davidson, H.P.B., Harris, P. 2005. Sensory varieties in concentrate diets for
stabled horses: effects on behaviour and selection. Applied animal behaviour science, 90, 337-349.

Schoenthaler SJ & Bier ID (2000) The effect of vitaminmineral supplementation on juvenile delinquency among American schoolchildren: a randomized, double-blind placebo-controlled trial. J Altern Complement Med 6, 7-17.

Thorne, J.B., Goodwin, D., Kennedy, N.J., Davidson, H.P.B., Harris, P. 2005. Foraging
enrichment for individually housed horses: Practicality and effects on behaviour. Applied animal behaviour science, 94, 149-164.

Kistler, C., Hegglin, D., Würbel, H., König, B. 2009. Feeding enrichment in an opportunistic
carnivore: The red fox. Applied animal behaviour science,116, 260-265.

Weld KP, Mench JA,Woodward RA, Bolesta MS, Suomi SJ & Higley JD (1998) Effect of tryptophan treatment on selfbiting and central nervous system serotonin metabolism in rhesus monkeys (Macaca mulatta). Neuropsychopharmacology 19, 314-321.